სუნელების თარო
„არა, ძალიან დასალაგებელია“, – ვამბობ და ახლად მოდუღებულ დილის ყავას ხმაურიანად ვხვრეპ ფინჯნიდან. უცებ ვუცვლი ადგილებს პრიორიტეტებს – სათარგმნად გამზადებულ ტექსტსა და სუნელების ანგრეულ თაროს შორის, წინა პლანზე გადმომაქვს თარო და არქიტექტორის მზერით გონებაში ვხაზავ საჭირო კონფიგურაციებს: ქინძი წინ, კურკუმა უკან, როზმარინი მარჯვნივ. ყვითელი ყვავილი – გათავებულა. დაბალი, განიერი ქილა დალაქავებულია. ყვავილოვან კომბოსტოს რომ ვწვავ, ვიდრე კომბოსტოს ყვავილებს დავყრი აშიშხინებულ ტაფაზე, ჯერ ზეითუნის ზეთს ვასხამ, მარილს, დაჭყლეტილ ნიორს და ყვითელი ყვავილის ფხვნილს ვამატებ. ასე ვქმნი ბაზას კომბოსტოს შრეებში, სასურველი არომატების შესაყვანად. კომბოსტოს ყვავილები რბილდება და პარალელურად იწოვს ტაფაზე წინდაწინ შეზავებულ გემოს.
ღრუბლით და ჭურჭლის სარეცხი სითხით, ცხელი, გამდინარე წყლის ქვეშ. საგულდაგულოდ ვხეხავ ყვითელი ყვავილის ქილას ისე, რომ მარკერით მიწერილი სათაური არ წამეშალოს.
ერთი, უნდა დავთესო ყვითელი ყვავილი. აი, გამოზაფხულდეს, ვიცი, რასაც ვიზამ, თვალი დაუდგება ბებიაჩემის ბაღჩას. ვხეხავ, ვხეხავ ქილას. მიჰქონდა იქაურობა ზოგჯერ მოშინდისფრო-წითელ, ზოგჯერ მონარინჯისფრო-წითელ ხავერდის ყვავილებს. ხავერდაო – გამიგია კიდეც მისი სახელი, მეორენაირად. თითებზე თეთრი ქიმიური ქაფი ბამბის ნაყინივით გროვდება და მადნება. მოწიფულ ასაკამდე მეგონა, რომ არსებობდა ერთი ზაფრანა, მერე პატივცემული ადამიანებისგან გავიგე, რომ ბებიაჩემის იმერულად წარმოთქმული -ზაფრანა სხვაა და ოქროდ შეფასებული, ღია იისფერყვავილებიანი შაფრანი- სხვა. თუმცა ჩემთვის ოქროდ, ბებიაჩემის გამქრალი ბაღჩა უფრო ფასობს. უფრო მეტადაც ფასობს, რადგან აღარ არსებობს. მხოლოდ იმიჯები დამრჩა, მაგალითად, ჩითის ყვავილებიანი კაბით, ჩემი მაღალი და ლამაზტანიანი ბებო ოხრახუშს და ქინძს ხელის სწრაფი მოძრაობით აგროვებს. საგულდაგულოდ ვწმენდ აბზინვარებულ ქილას მშრალი ხელსაწმენდით, ერთი ბეწო სინოტივეც არ უნდა დარჩეს, ვიდრე ქაღალდის პაკეტიდან ყვითელი ყვავილის ახალ პარტიას გადმოვყრი. ნეტა სცოდნოდა ბებიაჩემს, როგორ მითბება გული მის გახსენებაზე. მონოტონური მოძრაობით ვამშრალებ ქილის შიდა კედლებს. არ იცოდა, ასე თუ მიყვარდა. სულ ეჭვობდა, რომ მეორე ბებო უფრო მიყვარს – მასწავლებელი, დარბაისელი და განათლებული ბებია, რადგან თვითონ ბიძაჩემის ორ ობოლ შვილს ზრდიდა, დედობდა ფაქტობრივად და მე რომ წელიწადში ერთხელ, რამდენიმე კვირით ჩავდიოდი მასთან, ეგონა, არ იყო ეს ურთიერთობა საკმარისი სიყვარულისთვის.
ვამხობ ქილას თავდაღმა, თავს ვიზღვევ – მინდა, კარგად გამოშრეს. გულში კვლავ სითბო მაქვს, ბებოს მოგონება ისევ მანათებს. რატომ ხდება ასე არ ვიცი, ჩითისკაბიანი ბებოს გახსენებაზე უცნაური შუქების ციალი და ზანზალიკების ხმა მოდის ხოლმე, რატომღაც მგონია, მამაჩემი რომ წავა, ისიც ასე თბილად გამახსენდება. აი, კოწახურის ქილაც, უი, ერთი-ორი კოწახურის მარცვალიღაა შემხმარი, ესეც აღარ მქონია. მამაჩემი და კოწახური განუყოფელია. კოწახური და მამაჩემი, მამაჩემი და კოწახური.
„კარგია, მამა?“ – თუ მამაჩემი თავის კოწახურიან ქაბაბს წვავს და ამ კითხვას გისვამს, ესე იგი, შენგან ქება-დიდებას
ითხოვს. თუ არ შეაქე, ან უბრალოდ თავი დაუქნიე, ეწყინება. მიმხმარი კოწახურის მოსაშორებლად ქილაში თითს ვყოფ. მიძალიანდება. მე კი ვფხეკ და ვფხეკ.
ჯიუტი და შეუვალია მამაჩემი. როცა არ უნდა, არაფერი ესმის. ერთი და იმავე თემაზე შეუძლია, სიბერემდე გაძლიოს შეგონებები. ბრაზიანია და ჩუმი. მაგრამ ისეთ დროს გამოავლენს გულისხმიერებას, ისეთ დროს მოგისმენს და ისეთ დროს გაგრძნობინებს, რომ შენი ესმის, როცა ყველაზე ნაკლებად ელი.
კოწახური ძვრება. ლაქებს ვაშორებ, აქაფებულ წყალში ვრეცხავ და თავდაყირა ვამხობ. კურკუმას ფხვნილის, ასევე დაფხვნილი ჯანჯაფილის და დარიჩნის ხვეულების ქილებს ერთმანეთის გასწვრივ ვდებ. რა დროც არ უნდა გავიდეს, სამივეზე ჩემი ქმრის დედა გამახსენდება. სხვადასხვაგვარ ნაყენებს ამზადებს მათგან, ზოგი სისხლისთვისაა კარგი,ზოგი – ტვინისთვის. ჩემს წარმოდგენაში გრძნეულივით ირჯება ამ დროს და მგონია, რომ ინგრედიენტებიც გრძნეულის აქვს. ეტყობა, კურკუმა-ჯანჯაფილ-დარიჩინის მიმართ განსაკუთრებულ რიდს სწორედ ამიტომ ვგრძნობ. აბა, ქინძი-უცხო სუნელზე მკითხეთ – ჩემი უმწიფარი კულინარობის დროინდელი სუნელები – იმ ხნის, როცა პირველ კერძებს ვაკეთებ, დედისგან დამოუკიდებლად, ქმრისთვის, ნაქირავებ სახლში და მგონია, რომ შედევრებს ვქმნი. სანდროც მიდასტურებს, რომ შედევრებია, რვეულში იწერს და სახელებს არქმევს, არადა, რა შედევრები – ქინძი-უცხო სუნელი, უცხო სუნელი-ქინძი, სულ მათი გემოებია. ახლა ძალიან იშვიათად ვიყენებ კერძებში, მაგრამ მარაგი სულ მაქვს, როგორც ძალიან სასაცილო და ტკბილი მოგონება. უი, მწვანე მარილის პაკეტი – აი, რა არ დამიბინავებია. ანდრიას ბაღში მოწყობილი ბაზრობიდან წამოვიღე, თურმე, კარაქიან პურზე მოუფრქვევენ ბავშვებს და ანდრიაც გემრიელად ჭამს. ვიფიქრე, რომ სახლშიც უნდა ვცადო. მთელი საიდუმლო დოზებშია – მარილი სინამდვილეში მინიმალურად აქვს, გამხმარი და წვრილად დაფხვნილი მწვანილები ჭარბობს – ქინძი, ქონდარი, ოხრახუში. ანდრიას ბაღის მასწავლებელია -ავტორი. თვითონვე ახმობს მწვანილებს ჭერში გაბმულ თოკზე და თვითონ აზავებს მარილსაც. საინტერესო ქალი ჩანს. ჯანსაღ საკვებზე აქცენტით სულ საინტერესო სასუსნავებს იგონებს. მისგან ვისწავლე შოკოლადის შინ დამზადებაც, რამაც ნუტელას ყიდვას სამუდამოდ ამარიდა. ვაფასოებ ახალთ- ახალ ქილაში მწვანე მარილს და თან მსიამოვნებს: როგორ მიძალიანდება ანდრია, რომ ახალი გემოები არ უყვარს, მაგრამ 6 წლისაა და აი, მისი წყალობით, შინ საინტერესოდ შესუნელებული მარილიც კი გვაქვს.
ერთხელაც ვუსვამ სუნელების თაროს სველ ტილოს, ვაპრიალებ, ვაპრიალებ და თან ვფიქრობ: ნეტავ, საოჯახო მოგონებებში, მე რომელი სუნელით ჩავრჩები?
